PHÁT HIỆN NHỎ VỀ LỊCH SỬ NGÀNH TRỒNG NẤM VIỆT NAM

Theo những tài liệu phổ biến hiện nay1,2, ngành nuôi trồng nấm đã xuất hiện tại Việt Nam từ những năm 70 của thế kỷ XX. Tuy nhiên, tôi đã tìm thấy một văn bản (trên sở dữ liệu Thư viện Quốc gia Việt Nam), đăng trên báo Khoa học (bằng chữ quốc ngữ) số 216, ra ngày 15 tháng 6 năm 19393 (tác giả bài báo ký hiệu: C.H.) với nội dung dạy cách trồng nấm Hương. Xin trích nguyên văn một số câu đáng chú ý trong bài báo như sau: “Theo bảng thống kê của sở thương-chính thì lấy số trung bình, mỗi năm nước ta nhập cảng hơn 114 tấn nấm trị giá 6 vạn rưỡi đồng … Thế mà theo cuộc điều tra của sở Kiểm-lâm Bắc-kỳ số nấm hương do tỉnh Bắc-giang, Cao-bằng, Tuyên-quang, Hòa-bình, Sơn-tây sản xuất hằng năm được độ 3 tấn rưỡi. Như thế, dù ta có giồng rất nhiều nấm hương chăng nữa, số nấm sản xuất ra cũng chưa đủ thu dụng trong nước. Mới đây, sở Kiểm-lâm Bắc-kỳ đã khuyến-khích cho mọi người ở các miền rừng núi nên giồng nấm hương để lấy lợi …”. 

 Như vậy, ngành sản xuất nấm (một cách chủ động, không qua thu hái tự nhiên) đã xuất hiện tại Việt Nam ít nhất từ năm 1939 (hoặc sớm hơn nữa) và có thể do người Pháp đưa vào Việt Nam. Do các biến cố lịch sử, ngành nấm bị lãng quên (cần thêm các dẫn chứng khoa học khác của đồng nghiệp) cho đến những năm 70 của thế kỷ XX. Sau đây, là những dấu mốc chính trong quá trình phát triển của của ngành nuôi trồng nấm Việt Nam (có tham khảo tư liệu của đồng nghiệp)1,2,4,5,6,7:
-  Khoảng những năm 1930-1940, bắt đầu xuất hiện và hình thành ngành nuôi trồng nấm tại Việt Nam.
-  Từ những năm 1970, bắt đầu phát triển ngành nuôi trồng nấm.
-  Năm 1984, thành lập Trung tâm Nghiên cứu Nấm ăn thuộc Đại học Tổng hợp Hà Nội
-  Năm 1985 - 1986, tổ chức Nông lương liên hợp quốc (FAO) tài trợ UBND Tp. Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh thành lập Trung tâm sản xuất giống nấm Tương Mai - Hà Nội và Xí nghiệp Nấm Tp. Hồ Chí Minh (thời kỳ này một loạt các đơn vị sản xuất và thương mại nấm hình thành).
-  Năm 1991 - 1993, Bộ Khoa học – Công nghệ và Môi trường triển khai dự án sản xuất nấm theo công nghệ Đài Loan. Công ty nấm Hà Nội nhập thiết bị chế biến đồ hộp và nhà trồng nấm công nghiệp của Ý (thời kỳ này phong trào trồng nấm mỡ mở rộng hầu hết các tỉnh phía Bắc).
-  Năm 2000, Chính phủ ra Chỉ thị 241/CP-NN ngày 14/3/2000 gửi các Bộ: Khoa học Công nghệ và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài Chính, Kế hoạch và Đầu tư về việc tăng cường hỗ trợ phát triển sản xuất nấm.
-  Năm 2003, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức “Hội nghị triển khai sản xuất và chế biến nấm, măng” tại Hà Nội.
-  Năm 2008, Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khóa X ra Nghị quyết Hội nghị Trung ương VII về vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn.
-  Năm 2010, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ra Quyết định số 3577/QĐ-BNN-XD ngày 31/12/2010 về việc phê duyệt dự án đầu tư “Sản xuất giống nấm, giai đoạn 2011 - 2015” thuộc Chương trình giống cây nông, lâm nghiệp, giống vật nuôi và giống thủy sản đến năm 2020.
-  Năm 2011, Nhà xuất bản Khoa học tự nhiên và Công nghệ Hà Nội xuất bản sách “Nấm lớn ở Việt Nam” của Giáo sư Trịnh Tam Kiệt.
-  Năm 2012, Chính phủ ra Quyết định số 439/QĐ- TTg ngày 16/4/2012 về phê duyệt Danh mục sản phẩm quốc gia thực hiện từ năm 2012 thuộc Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020, trong đó có sản phẩm nấm ăn nấm dược liệu.
-  Năm 2013, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ra Quyết định số 2690/QĐ-BNN-KHCN ngày 12/11/2013 phê duyệt đề án khung phát triển sản phẩm quốc gia “Sản phẩm nấm ăn và nấm dược liệu” phục vụ phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020.
- Năm 2017, Việt Nam đăng cai tổ chức Hội nghị Nấm học châu Á – Asian Mycological Congress 2017 tại Tp. Hồ Chí Minh.

 Trên đây, theo thiển ý của tôi,  là những dấu mốc chính của lịch sử ngành nuôi trồng nấm Việt Nam. Rất mong nhận được sự góp ý chân thành từ quý độc giả để chúng ta nhanh chóng tiến tới việc hoàn thiện lịch sử của ngành, tạo thuận lợi hơn nữa cho việc quảng bá sản phẩm nấm được nuôi trồng tại Việt Nam ra thế giới.

 Tài liệu tham khảo 

[1] Nguyễn Hữu Đống, Đinh Xuân Linh, Nguyễn Thi Sơn, Zani Federico. 2005. Nấm ăn: Cơ sở khoa học công nghệ và nuôi trồng. Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội.
[2] Nguyễn Duy Trình. 2014. Phát triển ngành hàng nấm ăn vùng đồng bằng sông Hồng. Luận án tiến sĩ ngành Kinh tế phát triển. Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
[3] C.H. 1939. Giồng Nấm – Hương. Báo Khoa Học. 126: 275-276.
[4] Nguyễn Hữu Đống. 2003. Nuôi trồng và sử dụng nấm ăn nấm dược liệu. Nhà xuất bản Nghệ An.
[5] Trường Giang. 2011. Xây dựng chiến lược phát triển ngành nấm. Truy cập 10/9/2018.
[6] M. Đạo. 2016. Ngành nấm Việt Nam - cơ hội và thách thức. Truy cập ngày 15/9/2018.
[7] Đăng Quân. 2017. Khai mạc hội nghị Nấm học châu Á tại Tp. Hồ Chí Minh. Truy cập 15/9/2018.

Nhận xét

Đăng nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

LIỀN ANH, LIỀN CHỊ: “LIỀN” LÀ CÁI GÌ?

Nhân buổi thảo luận tiếng Việt (tiếng bu đẻ) với một em goái! “Liền anh”, “liền chị”, rất quen thuộc với chúng mềnh, nhất là đối với người Bắc Ninh. Tuy nhiên, có bao giờ chúng mềnh tự hỏi: Về mặt ngữ nghĩa, “liền” có nghĩa là gì không? Tra Tự điển mọi người sẽ thấy “liền” có một số nghĩa như sau: sát nhau, ngay lập tức, vết thương đã lành … Tuy nhiên, tất cả các nghĩa nêu trên lại không phải là nghĩa của từ “liền” trong “liền anh” và “liền chị”. Bác Võ An Chi (trong cuốn sách “Rong Chơi Miền Chữ Nghĩa”) đã giải thích từ “liền” rất ngọn ngành. Nó là một từ cổ, chỉ còn được sử dụng ở một vài địa phương. Nó là âm Hán – Việt của chữ 聯 (liên). Trong các nghĩa của từ này trong Từ điển “Dictionnaire classique de la langue chinoise” có một nghĩa: association (hội, đoàn, nhóm liên kết …); và thật sự đây mới là nghĩa của nó. Bởi, “Chơi Quan Họ”, người ta sẽ tổ chức thành các “bọn Quan Họ”, tức một nhóm. Một làng sẽ có nhiều “bọn Quan Họ”. Mọi người có thi thoảng còn nghe thấy các Cụ cao niên n...
Đọc thêm